برای نگارش تاریخ هنر معاصر نمی­توان به زندگی­نامه­نگاری هنرمندان و تاریخ­نگاری رویدادهای هنر و مطالعة نوع‌شناسانه و سبک‌شناسانة آثار هنری اکتفا کرد، بلکه باید پرسید چگونه تاریخِ رویدادها شکل می­گیرد و سبک­ها پدید می­آیند؟ چگونه نظام­های قدرت فراز و فرود جریان­های هنری را جهت می‌دهند؟ در مقالة حاضر این پرسش دنبال می­‌شود که تقابل ایدئالیسم صاحبان قدرت و رئالیسم حاشیه­نشینان قدرت به‌عنوان تقابل سا...

داستان های محمود دولت آبادی به مثابۀ منشوری است که از زوایای مختلف قابل بحث و بررسی است. در آثار او رگه هایی از اندیشه های رئالیستی‏‏‏، ناتورالیستی، و گاه سورئالیستی دیده می شود. به علّت گسترۀ وسیع موضوع‏، در مقالۀ حاضر فقط به برخی از اندیشه های «ناتورالیستی» محمود دولت آبادی می پردازیم. ناتورالیسم، شکل افراطی واقع گرایی شمرده می شود. این مکتب ادبی، نظریّه ای است که کردار و گرایش و اندیشه را زای...

نوشتار حاضر نقدی است دربارۀ کتاب فلسفۀ آلمانی (1760-1860): میراث ایدئالیسم، اثر تری پینکارد که به تازگی توسط ندا قطرویی به فارسی ترجمه و به همت انتشارات ققنوس منتشر شده است. لذا این نوشتار شامل سه بخش است: نخست، دربارۀ خود تری پینکارد و رویکرد هگل پژوهی وی؛ دوم، دربارۀ محتوای کتاب، فصول و مسئلۀ آن؛ و سوم، دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب.

 نقش نقد قوة حکم در تبیین علّیت تجربی در ایدئالیسم استعلایی کانت را از دو منظر می‌توان مورد توجه قرار داد. یکی، از نظرِ تکمیل تبیین معنای علّیت تجربی در آنالوژی دوم و آنتینومی سوم از نقد عقل محض و دیگری، تبیین ارتباط میان قانون پیشینی علّیت تجربی با قوانین پسینی علّیت تجربی. کانت در نقد قوة حکم با تأکید بر تمایز میان قانون پیشینی، قوام‌بخش و مطلقاً ضروری علّیت با قوانین پسینی، غیرضروری و تجربی علّیت، ت...

از قرن هفدهم در فلسفة غرب تحولی بنیادی در پژوهش فلسفی روی داد و بحث دربارة نحوة شکل گیری شناخت و میزان اعتبار آن محور مسائل فلسفی شد. این تحول در قلمرو فلسفة اسلامی به علت نبود ارتباط میان دو عالم فلسفة اسلامی و غرب با سه قرن تأخیر بازتاب یافت. استاد مطهری به عنوان استاد مبرز فلسفة اسلامی کوشید تا ابتدا با آرای فیلسوفان جدید و معاصر آشنا شود، سپس به نقد و بررسی آن ها بپردازد. یکی از مسائل مورد ...

حوزه ی اخلاق یا عمل به میان می آید . این امر که انسان آزاد و اخلاقی چگونه در قلمرو طبیعت عمل خ واهد کرد و حال آنکه طبیعت قلمرو ضرورت علی و معلولی می باشد مسئله ایست که با توجه به دوپاره گی فلسفه ی نقادی کانت در دو حوزه ی عمل و نظر با مشکل مواجه می شود. با وجود تلاش وی در ارائه ی نظامی جامع و مستحکم، این نظام هم با نقائص و مشکلاتی دست به گریبان است . 1762 ) فیلسوف برجسته ی آلمانی باتلقی خاص ...

از قرن هفدهم در فلسفة غرب تحولی بنیادی در پژوهش فلسفی روی داد و بحث دربارة نحوة شکل‌گیری شناخت و میزان اعتبار آن محور مسائل فلسفی شد. این تحول در قلمرو فلسفة اسلامی به‌علت نبود ارتباط میان دو عالم فلسفة اسلامی و غرب با سه قرن تأخیر بازتاب یافت. استاد مطهری به‌عنوان استاد مبرز فلسفة اسلامی کوشید تا ابتدا با آرای فیلسوفان جدید و معاصر آشنا شود، سپس به نقد و بررسی آن‌ها بپردازد. یکی از مسائل مورد ...

برند بلانشارد، یکی از فیلسوفان معاصر است که شهرت او، بیش از همه مرهون آرای او در حوزة معرفت شناسی دینی است. وی، به طور جدّی از عقل­گرایی و بیّنه­گرایی در معرفت­شناسی دینی دفاع می­کند و در این راستا، ایمان­گرایی را مورد نقد جدّی قرار می­دهد. او عقلانی بودن را مشخصة اصلی همة اقسام باورها، شامل باورهای دینی، می­داند. با این حال، بلانشارد در نظام ایدئالیستی خود جایی برای مفهوم مبدأ عالم باز می­کند؛ مف...

مفاهیم پیشینی که هم در فیزیک نیوتنی برای توصیف اشیاء تجربه‌پذیر و هم در مابعدالطبیعه متعالی برای توصیف اشیاء تجربه‌ناپذیر به‌کار گرفته می‌شوند، از نظر کانت فقط بر اشیاء تجربه‌پذیر (=پدیدارها) قابل اطلاق هستند و اطلاق آن‌ها بر آن سوی حوزه تجربه ممکن(=اشیاء فی‌نفسه)، روا نیست. کانت از این دیدگاه خود به ایدئالیسم استعلایی تعبیر می‌کند و آن را موجد انقلابی در فلسفه که با انقلاب کپرنیکی در علم هیأت ...